Transportbedrijf A.B. Streng
Het ontstaan
(Er is nu ook een boek beschikbaar over de geschiedenis van Streng.)
Meer info KLIK HIER
Mijn grootvader (A.B. Streng) heeft het bedrijf in 1918 overgenomen van stalhouder J.G. Bos, die aan de Sprengenweg een stalhouderij voerde vanaf eind 19e eeuw.
Voor de oorlog was het voornamelijk verhuizingen en dan met name mensen uit het westen die in Apeldoorn flinke huizen lieten bouwen om van hun pensioen te genieten.
Kort na de tweede wereldoorlog startte mijn grootvader met een lijndienst op Zwitserland. Daarvoor werden Amerikaanse Macks aangeschaft uit de dump van Amerikaanse voertuigen die waren achtergebleven. Later zijn daar nog twee nieuwe Macks bijgekomen. De Macks hebben de tand des tijds niet overleefd. De laatste is begin jaren 70 verkocht. Na de Macks kwamen Mercedes Benz en DAF in verschillende uitvoeringen.
Naast vrachtwagens was het bedrijf ook een touringcarbedrijf met twee bussen en een taxibedrijf.
Stalhouderij
De plaats van het transportbedrijf aan de Sprengenweg heeft een langere historie dan alleen de firma Streng. Zelfs voordat het bedrijf van Bos werd overgenomen door mijn grootvader (A.B.Streng) stond er al een schuur die dienst deed voor vee en voor een bakkerij, maar er stond ook de “postkar op Zutphen”. Volgens H.C.J. te Loo die voor de Apeldoornsche Courant in 1932 een boekje schreef “Oud Apeldoorn in Woord en Beeld”, waren de deuren van deze schuur gemaakt van een van de wijzerborden van de afgebroken kerk aan de Hoofdstraat, ter hoogte van het Raadhuisplein. De schuur werd volgens te Loo afgebroken in 1895 en ‘vervolgens verscheen ter plaatse een moderne stalhouderij’.
Nog geruime tijd was de stalhouderij een echte stalhouderij met paarden en koetsen. De aanpak van rijtoeren in en om Apeldoorn werd van Jan Bos overgenomen. Bos werkte nauw samen met een aantal andere stalhouderijen (onder andere Schimmel en Mouw) en zij spraken samen de tarieven af. Er was animo genoeg in die dagen. Apeldoorn was echt een omgeving om tot rust te komen en te genieten van al het schoons dat de natuur te bieden had. De afspraken over de tarieven werden gepubliceerd in de jaarlijkse Erica boekjes waarvan de eerste omstreeks het midden van de 19e eeuw verscheen. In het jaar 1900 worden de tarieven voor het eerst gepubliceerd.

Begrafenis met 4 of 5 koetsen van A.B. Streng op de Vordenseweg bij Warnsveld ter hoogte van Hotel Restaurant het Jachthuis. Foto midden jaren 30.
Koetsen werden in de eerste jaren van het bedrijf vooral ingezet voor rijtoeren en natuurlijk voor trouwerijen en begrafenissen. Toen de touringcars beschikbaar kwamen werden ze al snel ingezet voor de rijtoeren en reisjes. Ze waren comfortabeler en de actieradius werd ook zeer vergroot.
Voor trouwerijen en begrafenissen bleven de koetsen in trek. Al in de dertiger jaren, maar met name na tweede wereldoorlog namen de luxe auto’s de rol bij de trouwerijen over. Voor begrafenissen werden nog lang koetsen in gezet.
Vrij snel echter na de start van het bedrijf in 1918, werden de eerste vrachtwagens aangeschaft.
Met name het rechterdeel van de loods noemden we de ‘paardenstal’.
De bomen achter de loods staan op het (oude) kerkhof aan de Loolaan waar later een park met speeltuin en nog later de schouwburg verrees.
Verhuizingen waren voor de oorlog de belangrijkste activiteiten van het bedrijf, maar ook taxi’s en het verhuren van ‘luxe auto’s’ maakten er deel van uit van.
Voor en achterzijde van een bedrijfsenvelop met activiteiten en logo.
Deze envelop is van ruim voor de oorlog (ik vermoed omstreeks 1930).
Op de envelop staat het pand aan de Maduralaan waar we inboedelopslag hadden. Het is nu weer een woonhuis. Volgens mij was dit een van eerste panden die mijn grootvader kocht voor zijn zaak in verband met opslag voor verhuizingen. De bakker van de Loolaan heeft er een tijd gewoond na de afbraak van zijn bakkerij aan de Loolaan.
Duidelijk is op de envelop de eerste van de vijf vrachtwagens te herkennen die op de foto staat.
Oudste vrachtwagens
Een van de oudste foto’s van een vrachtwagen is genomen voor de ingang van de stalhouderij aan de Sprengenweg.
Op de foto hierboven (omstreeks 1950) is de stalhouderij nog goed te zien.
De taxi’s zijn waarschijnlijk juist gepoetst en voorzien van brandstof uit de Shell pomp die op de hoek van het gebouw staat.
Nog een foto van een vrachtwagen uit de begintijd - begin twintiger jaren - eveneens met massieve rubber banden en gietstalen spaakwielen. De foto is genomen voor de loods aan de Maduralaan.
Net boven de motorkap is nog juist de inboedelopslagloods te zien die achter Loolaan 5 lag en doorliep tot aan de Maduralaan. Of deze loods toen al in bezit was van het bedrijf, of dat het deel uitmaakte van de smederijactiviteiten op Loolaan 5 is onbekend. Loolaan 5 is pas kort na de oorlog in het bezit gekomen van Streng.
Deze vrachtwagen heeft een zeer karakteristieke veerconstructie van de vooras. Vermoedelijk was dit nodig vanwege slechte wegen en vanwege de harde massieve rubber banden. Ook de achterwiel aandrijving geschiedt op een voor nu ongebruikelijke manier, namelijk met behulp van kettingen.
Op onderstaande foto uit het begin van de vorige eeuw, is duidelijk te zien dat het ontwerp en belettering op de vrachtwagens per vrachtwagen nogal verschillend zijn, totdat na de oorlog een meer definitieve ‘look and feel’ jarenlang het beeld bepaalde.
Op een paar vrachtwagens staat nog het telefoonnummer 161 dat J.G. Bos al bezat voor 1919 (in ieder geval in 1915). Later werd dat 2195, vervolgens eind vijftiger jaren 12195 en in de jaren 80 werd het 212195.
Op sommige vrachtwagens zijn de nummerborden te herkennen. Die kunnen goed dienst doen om de foto’s te dateren. In die tijd had elke provincie zijn eigen registratie. De letter M werd gebruikt in Gelderland, maar helaas is dit archief verloren gegaan.
Door gebrek aan normale brandstof in de oorlog, hadden beide vrachtwagens op de foto een houtgasgenerator. Bij de vrachtwagen links is dat duidelijk te zien. De grote installatie is net achter de cabine gemonteerd. Met de generator werd houtgas gemaakt door hout tot zo’n 800 graden te verhitten, zonder zuurstof. Daardoor ontleedt het hout in verschillende gassen en blijft er houtskool over. Het gas werd vervolgens gebruikt om in de motor te verbranden. De afvalstoffen waren nogal slecht zodat de generatoren kort na de oorlog, toen gewone brandstof weer beschikbaar kwam, snel weer werden afgevoerd.
Een mooi tijdsdocument met één van deze vrachtwagens (de Ford) is een film van een verhuizing in de oorlog, vermoedelijk in de winter van 1944. In de film zien we een verhuizing van een familie uit Apeldoorn. We zien de verhuizers aan het werk en de inboedel, inclusief een vleugel, in de wagen laden. Jan Streng (met hoed) leidt de verhuizing. Uniek is, dat te zien is hoe de houtgasgenerator werd aangestoken.
De oorspronkelijke film komt van de heer P.M.J. Koning en is nu in het bezit van het Historisch Centrum Overijssel.
Is er iemand die weet, of een vermoeden heeft welke straten te zien zijn in deze film?
Graag een bericht: klik hier
Wanneer deze film niet goed te zien is op uw iPad of iPhone is er een mogelijkheid om de film toch te zien:
http://www.seniorweb.nl/tip/51978/tip-flash-afspelen-op-ipad
Het transportbedrijf was vanwege het zware materieel en de grote afstanden die gereden werden, een uitstekend bedrijf voor Michelin om zijn banden te beproeven. In 1951 werd niet alleen een attest gevraagd over de ervaringen met de banden, maar werd tevens een folder uitgebracht met een aantal interessante foto’s.
Michelin folder 1951
De Macks
De Macks hebben de tand des tijds niet overleefd. De laatste is begin jaren 70 verkocht. In het bedrijfslogo werd nog jaren daarna gebruikt gemaakt van een Mack.
We hadden 5 Macks (2 x model NR 9 en 3 x NR 14). Allemaal uit de dump van Amerikaanse voertuigen die waren achtergebleven na de tweede wereldoorlog. Later zijn daar nog twee nieuwe Macks bijgekomen (1959 en 1960, model B)
Naar de laatste cijfers van hun kentekenplaten noemden we de oude Macks de “5”, de “6” en de “51”, “52” en de “53”.
De Macks van het type NR 9 hadden enkele banden op de tandemas, terwijl de NR 14 typen dubbele banden hadden
Op onderstaande foto’s is te zien hoe deze Mack eruit zag voor deze opknapbeurt.

![]() |
Mack, de '6', voor-zij aanzicht. Foto begin jaren vijftig. |
De foto's laten ook nog een paar andere zaken zien. Alle wagens hadden in die tijd richtingaanwijzers die als een arm naar buiten zwaaiden en knipperden. De oorsprong van dit ontwerp lag waarschijnlijk in het hand uitsteken van mensen op de bok van een koets of wielrijders. Deze richtingaanwijzers waren natuurlijk zeer kwetsbaar, bij het minste of geringste sloegen ze ergens tegenaan en braken af. Op de foto is aangegeven waar deze richtingaanwijzer is gemonteerd.
Een ander karakteristiek detail is de plaats van de buitenspiegels. Die waren gemonteerd op de bumperstang (zie foto). De bumperstangen dienden als referentie voor de breedte van de wagen. De kwaliteit van het zicht naar achteren is vergeleken met de plaatsing bij de deuren bijzonder slecht.
Wellicht is het enige voordeel dat je een betere dodehoek waarneming hebt omdat je de hele zijkant van de wagen kunt zien.
Op de foto's is ook te zien dat de '6'in de oude uitvoering nog geen slaapzolder had. Op de foto voor de grote garage zijn de patrijspoortramen goed te zien. De houten opbouw van de Mack werd bij deze opknapbeurt vervangen door plaatstaal.
De karakteristieke opbouw werd met name gekenmerkt door de slaapmogelijkheid boven de cabine. Bij de huidige moderne vrachtwagens die internationaal rijden wordt zo’n top-sleeper vrijwel overal toegepast, maar in het Nederland van net na de oorlog was het een belangrijke innovatie. Door een luik in de cabine kon je de slaapruimte bereiken.
De meeste vrachtwagens hadden vaste chauffeurs, net zoals in de huidige tijd ook vaak het geval is. Ze beschouwden de vrachtwagen als hun thuis voor onderweg en vooral wanneer je dan een vrachtwagen had die qua uitstraling en vermogen tot de verbeelding sprak was men trots om met zo’n wagen te mogen rijden. Zeker als de bestemming internationaal was en de ritten soms een grote mate van avontuur inhielden.
Naar Zwitserland
De vaste plaats in Zwitserland waar de meeste transporten naar toe gingen was Bazel. Met de firma Blaufries werd samengewerkt voor vrachten, afhandeling van papierwerk en andere zaken.
Op het witte bordje aan de muur van het gebouw dat net boven het dak van de Mack te zien is, staat ‘Basel’.
De reizen naar Zwitserland verliepen niet altijd zonder problemen en er moest tijdens de rit het nodige onderhoud worden gedaan en veel zaken in de gaten gehouden worden om te zorgen dat je niet n de problemen kwam.
’s Winters bij vrieskou werden de wagens soms op een helling geparkeerd als men vermoedde dat er de volgende dag wel eens startproblemen zouden kunnen zijn. Het blok dat voor de wielen lag werd dan weggeslagen en de wagen begon vanzelf te rijden en na een kort stukje liet je dan de koppeling opkomen en had je de motor aan de praat.
Ook olie en water moest nauwkeuring in de gaten worden gehouden. Op de foto’s zien we Cor van Os (met krullen) de motor controleren terwijl op de andere foto olie wordt bijgevuld.
Een vrij precies gedateerde foto is van juli 1949 toen Cor van Os een lekke band had op 40km voor Basel. De band is juist verwisseld. Het is duidelijk een voorband die verwisseld moet worden getuige de dommekracht die gebruikt werd om via de bumper de voorzijde van de wagen op te krikken.
![]() |
Op 40 km voor Basel met een lekke band. Cor van Os, (staand) en collega staan er lachend bij. De klus is geklaard. Juli 1949. |
Mercedes Benz
Eind vijftiger jaren werden de eerste moderne Mercedes Benz vrachtwagens aangeschaft, die hoofdzakelijk ingezet werden voor lijn en bodediensten naar België. De opleggers waren lang en slank en er waren nogal wat hoogteverschillen in de laadvloer. Om zoveel mogelijk lading te kunnen meenemen was de laadvloer erg laag gehouden en dat betekende bijzonder grote wielkasten boven de achterwielen en idem dito boven het draaipunt met de trekker. We noemden de verhoging boven het draaipunt de ‘zwanenhals’. De opleggers hadden grote achterdeuren en twee niet tegenover elkaar liggende zijdeuren. Met zoveel deuren was het gemakkelijk verschillende delen van de lange oplegger te bereiken, want lading moest vaak bij een groot aantal adressen worden afgeleverd, soms meer dan dertig adressen per rit.
De trekker heeft een dubbele cabine. We hadden er ook met enkele cabine. Volgens het kenteken is deze vrachtwagen uit 1959.
De foto is genomen in Zuid Frankrijk. Melis Welgraaf reed een verhuizing van een medewerker van de firma Talens naar Genua. Dat was een prachtige rit, zo zei hij me, niet te druk en hij nam ook zijn vrouw mee, die de foto nam. Zelf zit hij achter het stuur, met zijn arm uit het raam. De tocht ging door Frankrijk langs de Middellandse zeekust via Nice, Monaco langs de kust naar Genua. Bij de grens werden ze opgewacht door de man van Talens die ze naar Genua begeleidde.
Er waren verschillende modellen van Mercedes Benz in gebruik. In de periode van grofweg 1955 tot 1990 heeft Streng vrijwel het gehele gamma van Mercedes vrachtwagens in zijn wagenpark gehad. Op onderstaande foto staan de Mercedes’ opgesteld voor een foto van het wagenpark omstreeks het eind van de jaren 60 van de vorige eeuw.
Direct links staan 8 van het bekende Mercedes model met de korte neus. Mercedes bracht dit model in zeer veel types en heeft gedurende de productietijd (ca. 1959 – 1988) ook nog eens een aantal malen de typenummering aangepast. Dit is in iedere geval de lichte versie van het model en vermoedelijk met type nummering L911 en L1113.
Naast de rij van 8 staan twee afwijkende Mercedes modellen (LP 326 of LP 329). Dat is een model dat vergeleken met de eerste veel minder voorkomt en ook korter is geproduceerd nl. van 1955 – 1964. Meestal werden deze modellen gebruikt voor aparte uitvoeringen zoals een sleepas of een dubbele stuuras.

Beekpark
Wagenpark op het Beekpark omstreeks 1965 - 1968 met op de voorgrond de Mercedes Benz vrachtwagens.
Taxi's aan de Sprengenweg
Het wagenpark
Vanaf het ontstaan van het bedrijf in de twintiger jaren, werden er regelmatig foto’s gemaakt van het gehele wagenpark. Dat werd altijd gedaan op een zaterdag wanneer alle vrachtwagens in Apeldoorn waren. Dat betekende een drukte van belang in de Maduralaan omdat eerst alle wagens gewassen en gepoetst moesten alvorens ze ‘op de foto’ mochten.
Een van de eerste foto’s van na de oorlog is genomen op de J.C. Wilslaan in Apeldoorn ter hoogte van de ingang van park Berg en Bos. Voorop drie Mack (de ‘5’, de ‘51’ en dan de ‘6’) gevolgd door een keur aan vrachtwagens van diverse makelij.
De tweede Mack met aanhanger is dezelfde als die op het Sankt Johann Bahnhof in Zwitserland is gefotografeerd.

Foto genomen op de oude parkeerplaats tegenover ingang van het park Berg en Bos, begin jaren zestig.
Op deze vroege foto van het wagenpark staat ook het voltallige personeel. De vijfde persoon van links is mijn Oom J.P.B. (Jan) Streng, die het bedrijf na het overlijden van mijn vader in 1960 voortzette.
Duidelijk zijn op deze foto de twee bussen te zien. De bus met motorkap is een Ford die nog een benzinemotor had. Hij reed 1 op 2! Drie van de vijf Daf vrachtwagens hebben een andere kleur van de oplegger. Niet meer rood, maar een aluminium kleurige plaat. Dat betekende dat bij opnieuw spuiten alleen de letters er opnieuw opgezet hoefden te worden en niet de hele opbouw weer gedaan hoefde te worden.
Begin jaren zestig werd er naast de lijndienst op Zwitserland ook een regelmatige dienst naar België opgezet. Daarvoor werden met name de Mercedes’ ingezet. Aan de rechterkant staan op de foto zes Mercedes’ trekker en oplegger. In navolging van de Macks met op de kop Nederland-Zwitserland, staan op de kop van deze opleggers de woorden Nederland – België.

Beekpark
Foto van het complete wagenpark van Transportbedrijf Streng op het Beekpark, omstreeks 1965.
De foto is genomen op het Beekpark. Vier Macks zijn te zien aan het begin van de opgestelde wagens. Twee nog uit de oorlog en de twee nieuwere uit 1959/60. Daarnaast staan 11 DAF’s en vervolgens 13 Mercedes’ en twee bussen.
De foto is genomen vanaf de ladder van de Magirus ladderwagen van de brandweer. Ik was erbij en herinner me dat de fotograaf niet hoog op de ladder durfde, maar onder voortdurend aanmoedigen van de chauffeurs dat zij geen genoegen namen met een te laag genomen foto, klom de fotograaf bibberend naar de hoogste sport.
Streng eind 20ste en begin 21ste eeuw
In 2002 is het transportbedrijf verkocht aan C. van Heezik. Ook de logistieke activiteiten kwamen in andere handen. Hier werd de basis gelegd voor een nieuw bedrijf: SILS (Streng Integrated Logistic Services). Het nieuwe bedrijf startte in het begin van de jaren negentig haar activiteiten, gestimuleerd door de veranderingen in de behoefte van opdrachtgevers. De klanten wilden zich steeds verder richten op hun eigen "kernactiviteiten" zoals de productie en/of verkoop.
SILS richt zich op integrale logistieke diensten, cargo en douanezaken. Allemaal activiteiten die van oudsher door het transportbedrijf werden gedaan, zij het dat het nu als dienstverlener een andere vorm heeft gekregen.
Sinds 2011 is de naam Streng niet meer verbonden aan SILS.
Tekst en foto's: Aad Streng.